Diwani Hemn Nalay Judaey دیوانی هێمن موکریانی ناڵه‌ی جودایی
- Views:50.5K
- Added by:Khogr Bedri خۆگر بەدری
- Date added:29 Jun 2017
دیوانی هێمن
ناڵەی جودایی
https://youtu.be/KDCTbLmZucw
گوڵبژێر
https://youtu.be/PxIoxVP7GvY
محه‌مه‌د ئه‌مین شێخولئیسلامی موكریانی ناسراو به‌هێمن یان هێمن موكریانی شاعیر. هێمن موكریانی نووسه‌رو وه‌رگێڕی گه‌وره‌ی كورده. هێمن له‌به‌هاری ١٩٢١ له‌دایكبووه‌و
هێمن كوڕی سه‌ید حه‌سه‌نی موكری، له‌بنه‌ماڵه‌ی مه‌لا جامی چۆڕی بووه. دایكی ناوی زه‌ینه‌ب‌و كچی شێخی بورهان بووه كه ئێستا بنه‌ماڵه‌یه‌كی گه‌وره‌ی موكریانن. هێمن به‌هاری ساڵی ١٣٠٠ی هه‌تاوی به‌شه‌وی جه‌ژنی به‌رات له‌گوندی لاچینی سه‌ر به‌شاری مه‌هاباد له‌دایكبووه. وه‌ك ده‌گێڕنه‌وه كاتێك هێمن له‌دایكبووه، شیری دایكی وشكی كردووه‌و به‌شیری ژنێكی دیكه گۆشكراوه. هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ش ده‌گێڕنه‌وه له‌كاتی له‌دایكبوونی هێمنه‌وه، دایكی له‌شی ساغی به‌خۆیه‌وه نه‌بینیوه.
هێمن له‌ڕۆژگارێكدا له‌دایكبووه كه ڕه‌زا خان جڵه‌وی حكومه‌تی له‌ده‌ستدابووه، چاودێرانی سیاسی ده‌ڵێن "ئه‌و سه‌رده‌مه‌ی هێمن له‌دایكبووه، ڕه‌زا خان لاسایی ئه‌تاتوركی كردووه‌ته‌وه كاتێك ته‌واوی جڵه‌وی ده‌سه‌ڵاتی ئێرانی له‌ده‌ستداووه". له‌و سه‌رده‌مه‌دا جلوبه‌رگی كوردی به‌ته‌واوی قه‌ده‌غه كراوه، هه‌روه‌ك ده‌گێڕنه‌وه كه ڕه‌زا خان ئه‌وه‌نده‌ی له‌ده‌ستیهاتووه، سووكایه‌تی به‌خه‌ڵك كردووه‌و (شه‌پقه یان ته‌پله، یان كڵاو)ی هێناوه‌ته نێو بازاڕه‌وه. هێمن له‌م كه‌ش‌و هه‌وایه‌دا گه‌وره‌بووه، هه‌ربۆیه ئه‌و دۆخه‌ی له‌ئارادابووه، له‌به‌شخوراوی‌و كۆیله‌یه‌تی مرۆڤه‌كان، وه‌كو خوێن له‌مێشك‌و ده‌مارو ئێسك‌و پێستی هێمن موكریانیدا گه‌ڕاوه‌و بووه‌ته وانه بۆ ژیانی.
سه‌ره‌تای ژیان
هێمن موكریانی ئهلفوبێی كوردی لای سه‌عیدی ناكام خوێندووه‌و پێشئه‌وه‌شی ئهلفوبێی فێر بكات، بزنۆكێ‌و مه‌ڕنۆكێی حوسێن حوزنی موكریانی بۆ خوێندووه‌ته‌وه‌و هێمنیش له‌به‌ری كردووه. دواتر شیعره‌كانی شێخ ڕه‌زاو زۆرشتی دیكه‌ی لێ فێربووه‌و پاشان بۆ درێژه‌دانی به‌خوێندن، باوكی ناردوویه‌تییه مه‌هابادو له‌قوتابخانه‌ی سه‌عاده‌تی ئه‌وشاره ده‌ستی به‌خوێندن كردووه.
هێمنێكی لادێی كه جگه له‌زمانی كوردی هیچی دیكه‌ی نه‌ده‌زانی‌و له‌و قوتابخانه‌یه‌ش كه‌س نه‌یده‌توانی به‌كوردی قسه بكات، منداڵان گاڵته‌یان پێكردووه‌و پێیان وتووه كرمانج، چونكه ئه‌وكاته له‌مه‌هاباد به‌خه‌ڵكی گوندییان ده‌گوت كرمانج، هێمن ئه‌وساڵه خوێندنی به‌سه‌ركه‌وتنێكی زۆرباشه‌وه تێپه‌ڕكردووه‌و هاوینانیش گه‌ڕاوه‌ته‌وه بۆ ئاوایی‌و له‌لای مه‌لای دێ‌‌و باوكی ده‌رسی خوێندووه‌و ڕاهێنانی نووسینی خه‌تی كردووه.
كاتێك باوكی زانیویه‌تی هێمن خه‌تی خۆش بووه، ده‌ستی پێ له‌خوێندن هه‌ڵگرتووه‌و وتوویه‌تی "بڕۆ ده‌رسی مه‌لایه‌تی بخوێنه"، هێمن كه هیچ كات خۆشی له‌مه‌لا نه‌هاتووه، تووشی ئه‌م تاڵییه بووه‌و چوارساڵ له‌خانه‌قای شێخی بورهان خوێندوویه‌تی، به‌ڵام ئه‌و خوێندنه هیچ كه‌ڵكێكی نه‌بووه بۆ هێمن، چونكه هێمن ئه‌و چوارساڵه‌ی به‌گاڵته بردووه‌ته‌سه‌رو له‌خانه‌قای شێخی بورهان كه هه‌شت تا نۆ كه‌س بوون، جگه له‌هه‌ژارو هێمن ته‌وای خاڵۆزاو پوورزا ده‌بن، پاشان هێمن چووه‌ته لای مامۆستا فه‌وزی‌و رێگای ژیانی پێنیشانداوه‌و ساڵ‌‌و نیوێك له‌لای ئه‌ویش ده‌رسی خوێندووه.
هه‌ژار له‌پێشه‌كی دیوانی سه‌یفولقوزاتدا، به‌مجۆره باسی خۆیی‌و هێمن ده‌كات "من‌و هێمن دوو منداڵی كرچ‌و كاڵی له‌ڕو قرخن، به‌ته‌مه‌ن ده دوازده ساڵ بووین، له‌خانه‌قا گه‌یبووینه یه‌ك، به‌ناخێری گیانمان ده‌مانویست ده‌رس بخوێنین، خوێندنی چی؟ دوو گێل‌و حۆل، له‌یه‌ك ده‌مدا له‌لای دوو مامۆستا دامه‌زراین، یه‌كی ریش پان له‌عه‌ره‌بی شاره‌زایه‌و خه‌تی نییه، ئه‌وی دی گه‌رده‌ڵ فارسی زانه‌و خه‌تی خۆشه، جا وه‌ره شه‌ق‌و دار بخۆ، خۆ جنێو هه‌ر باسی ناكرێ، سوێندی كه‌سم له‌سه‌رنییه، ئه‌گه‌ر بڵێم تڵپاتی ته‌ڕیش فێر نه‌بووین، بۆ نه‌گبه‌تی هێمن وه شیعر هاتبوو، هه‌روه‌ها گاره گاره‌ی ده‌هات، جاروباره شیعرێكی نیوه‌و خوارو خێچی داده‌نا، به‌فیزه‌وه نیشانی ده‌دام، یانی ها بمناسه من چیم، منی كڵۆڵ نه‌مده‌توانی میعریش بڵێم‌و بنووسم نه‌ك شیعر".
به‌وجۆره شیعر وتنی هێمن له‌خانه‌قاوه سه‌ریهه‌ڵداوه‌و پێگه‌یشتووه. له‌گوندی كولیجه له‌لای سه‌ید عه‌وڵای سه‌ید مینه كه پیاوێكی نه‌خوێنده‌وار بووه، به‌ڵام زۆر زاناو تێگه‌یشتوو بووه، ماوه‌یه‌ك ده‌رسی خوێندووه‌و به‌گه‌وره‌ترین مامۆستای، هێمن حسابده‌كرێت، ته‌مه‌نی هێمن ده‌چێته سه‌رو بۆ ئه‌وه‌ڵین‌و دوایینجار له‌گوندی كولیجه عاشق بووه، عیشقێكی پاك‌و خاوێن‌و ئاسمانی، به‌ڵام ئه‌م عاشقبوونه زۆر ناخایه‌نێ‌‌و لێكجودا بوونه‌ته‌وه له‌گه‌ڵ خۆشه‌ویسته‌كه‌یداو هه‌ر له‌و گونده‌ش فێری سواری‌و راوه‌كه‌وو كه‌روێشك بووه.
ساڵی ١٣١٧ی هه‌تاوی كه ته‌مه‌نی ١٧ ساڵان بووه، مامۆستاكه‌ی به‌جێدێڵێ‌‌و ده‌ستده‌كات به‌كارو كاسبی، به‌ڕۆژ خه‌ریكی كاری كشتوكاڵی بووه‌و شه‌وانه‌ش خه‌ریكی خوێندنه‌وه‌و شیعردانان، كاتێكیش باوكی پێی زانیوه كه خه‌ریكی شیعر نووسینه، ده‌فته‌ری شیعره‌كانی سوتاندووه.
![Booter Bee Ft Mazza L20 - Cranberry [Official Music Video]](https://tubemp3.net/images/y7lJ50eKC6Q/1.jpg?resize=130,90)
